Συνοπτική παρουσίαση περιεχομένου της ΚΥΑ 172058/2016

Το άρθρο περιγράφει τον σκοπό και τους στόχους της οδηγίας.

Το άρθρο αυτό ορίζει το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Συγκεκριμένα, η οδηγία εφαρμόζεται σε εγκαταστάσεις όπου υπάρχουν οι επικίνδυνες ουσίες που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι σε ποσότητες που υπερβαίνουν προδιαγεγραμμένες οριακές τιμές.

Στο άρθρο αυτό ορίζονται οι βασικοί όροι που χρησιμοποιούνται στην οδηγία, όπως εγκατάσταση, εγκατάσταση ανώτερης/ κατώτερης βαθμίδας, νέα εγκατάσταση, μονάδα, φορέας εκμετάλλευσης, επικίνδυνη ουσία, μείγμα, κίνδυνος, επικινδυνότητα, ενδιαφερόμενο κοινό, κ.ά.

Στο αυτό άρθρο προβλέπονται διορθωτικοί μηχανισμοί για την προσαρμογή του παραρτήματος Ι ανάλογα με τις ανάγκες, με την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων. Αυτό είναι απαραίτητο, κυρίως για να αντιμετωπιστούν ανεπιθύμητα αποτελέσματα από την εναρμόνιση του παραρτήματος Ι με τον κανονισμό CLP και τις επακόλουθες προσαρμογές του εν λόγω κανονισμού, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αυτόματη συμπερίληψη στην οδηγία ή αποκλεισμό από αυτήν ουσιών και ενδεχομένως μειγμάτων, ανεξαρτήτως από το αν παρουσιάζουν κίνδυνο μεγάλου ατυχήματος ή όχι.

Το άρθρο 5 καθορίζει τις γενικές υποχρεώσεις των φορέων εκμετάλλευσης για τη συμμόρφωσή τους με την Οδηγία. Ειδικότερα, ο φορέας εκμετάλλευσης πρέπει να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη των μεγάλων ατυχημάτων και τον περιορισμό των συνεπειών τους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον και να αποδεικνύει ανά πάσα στιγμή στην αρμόδια αρχή ότι έχει λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα που προβλέπει η οδηγία.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι οι φορείς εκμετάλλευσης των μονάδων στις οποίες υπάρχουν επικίνδυνες ουσίες σε ποσότητες ίσες ή ανώτερες από τις αναφερόμενες στο παράρτημα I μέρη 1 και 2 στήλη 2 υποχρεούνται να υποβάλλουν κοινοποίηση στην αρμόδια αρχή περιέχοντας βασικές πληροφορίες όπως όνομα και διεύθυνση του φορέα εκμετάλλευσης, ποσότητα και φυσική μορφή των επικίνδυνων ουσιών, δραστηριότητα της μονάδας, άμεσο περιβάλλον της μονάδας, κλπ.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι οι φορείς εκμετάλλευσης υποχρεούνται να συντάσσουν και να υποβάλουν στις αρμόδιες αρχές Φάκελο Κοινοποίησης στον οποίο να αναφέρεται η Πολιτική Πρόληψης Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης, καθώς και οι όροι και οι μέθοδοι διασφάλισης της ορθής εφαρμογής της.

Το άρθρο αυτό αφορά τα αποκαλούμενα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα (φαινόμενο Domino). Η αρμόδια αρχή βασιζόμενη στις πληροφορίες που παρέχει ο φορέας εκμετάλλευσης (με βάση το Φάκελο Κοινοποίησης και τη Μελέτη Ασφάλειας) πρέπει να καθορίζει τις εγκαταστάσεις ή ομάδες εγκαταστάσεων, όπου η πιθανότητα και η δυνατότητα ή οι συνέπειες μεγάλου ατυχήματος μπορεί να αυξάνονται λόγω της θέσης και της εγγύτητας αυτών των εγκαταστάσεων και των ειδών και ποσοτήτων επικίνδυνων ουσιών που διαθέτουν.

Στο άρθρο αυτό αναφέρεται ότι όλες οι μονάδες στις οποίες υπάρχουν επικίνδυνες ουσίες σε ποσότητες ίσες ή ανώτερες από τις αναφερόμενες στη στήλη 3, μέρη 1 και 2 του παραρτήματος Ι πρέπει να υποβάλλουν Μελέτη Ασφάλειας, το περιεχόμενο της οποίας περιγράφεται λεπτομερώς στο παράρτημα II της Οδηγίας. Επίσης ορίζεται η ανασκόπηση της Μελέτης Ασφάλειας τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια και επιπλέον επιτρέπεται να συνδυάζονται διάφορες εκθέσεις ασφαλείας, μέρη εκθέσεων, ή άλλες ισοδύναμες εκθέσεις συντασσόμενες κατά άλλη νομοθεσία, σε μια ενιαία έκθεση.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι οι φορείς εκμετάλλευσης απαιτείται να επικαιροποιούν τα συστήματα και τις διαδικασίες διαχείρισης και, ιδίως, την έκθεση Πολιτικής Πρόληψης Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης (ΠΠΜΑ) και την έκθεση Ασφάλειας σε περίπτωση σημαντικών μετατροπών εντός της μονάδας τους.

Το άρθρο αυτό περιλαμβάνει τις απαιτήσεις για το σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με το οποίο οι φορείς εκμετάλλευσης είναι υπεύθυνοι για τη σύνταξη των εσωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης (ΣΕΑ), ενώ οι αρχές που ορίζονται από το κράτος μέλος είναι υπεύθυνες για τη σύνταξη των εξωτερικών ΣΕΑ. Ειδικότερα, οι φορείς εκμετάλλευσης μονάδων ανώτερης βαθμίδας υποχρεούνται να καταρτίζουν εσωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης και να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές τις αναγκαίες πληροφορίες ώστε να μπορούν να καταρτίζουν το εξωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Στο παράρτημα IV προβλέπονται λεπτομερώς οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στα εσωτερικά και εξωτερικά ΣΕΑ.

Το άρθρο αυτό περιλαμβάνει τις διατάξεις σχετικά με τον σχεδιασμό χρήσεων γης. Αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι στόχοι της πρόληψης μεγάλων ατυχημάτων και του περιορισμού των συνεπειών τους να λαμβάνονται υπόψη στις πολιτικές χρήσης γης ή/και τις άλλες σχετικές πολιτικές. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι η πολιτική τους περί της χρήσεως γης ή/και οι άλλες σχετικές πολιτικές και διαδικασίες για την εφαρμογή των πολιτικών αυτών λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη να επιτευχθεί μακροπρόθεσμος διαχωρισμός μεταξύ των μονάδων που καλύπτονται από την οδηγία και των οικιστικών περιοχών, των κτιρίων και των ζωνών δημόσιας χρήσης καθώς και των περιοχών με ιδιαίτερα ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον ή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το άρθρο αυτό περιλαμβάνει τις ισχύουσες απαιτήσεις σύμφωνα με τις οποίες οι πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα ασφάλειας πρέπει να παρέχονται από τα κράτη μέλη, χωρίς να ζητούνται, στα άτομα που είναι πιθανό να πληγούν από μεγάλο ατύχημα σε μονάδα που αναφέρεται στο άρθρο 9 και, επιπλέον να είναι διαρκώς διαθέσιμες. Η εμπιστευτικότητα της πληροφορίας διασφαλίζεται, όπου είναι αναγκαίο και συγκεκριμένα ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να ζητήσει από την αρμόδια αρχή να μην δημοσιοποιηθούν ορισμένα μέρη της έκθεσης για λόγους βιομηχανικού, εμπορικού ή προσωπικού απορρήτου, δημόσιας ασφάλειας ή εθνικής άμυνας. Επιπλέον, τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες στα γειτονικά κράτη μέλη τα οποία ενδέχεται να υποστούν τις διασυνοριακές συνέπειες μεγάλου ατυχήματος.

Πρόκειται για άρθρο το οποίο βασίζεται στις απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 13 της ισχύουσας οδηγίας και τις επεκτείνει, καθότι προβλέπεται σε αυτό να παρέχεται η δυνατότητα στο κοινό να εκφράζει τη γνώμη του σε ορισμένες περιπτώσεις σχετικά με τον σχεδιασμό χρήσεων γης, τροποποιήσεις των υφιστάμενων μονάδων, εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης, κ.λπ.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι μετά από μεγάλο ατύχημα, ο φορέας εκμετάλλευσης υποχρεούται το συντομότερο δυνατό να ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές και να τους παρέχει τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με το ατύχημα. Η αρμόδια αρχή κάθε κράτους μέλους εξασφαλίζει τη λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης, συλλέγει μέσω επιθεωρήσεων και ερευνών όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την ανάλυση του ατυχήματος, προβαίνει σε ενέργειες, ώστε να εξασφαλίζει ότι ο ασκών την εκμετάλλευση λαμβάνει τα απαιτούμενα θεραπευτικά μέτρα και διατυπώνει συστάσεις για μελλοντικά προληπτικά μέτρα.

Το άρθρο αυτό αφορά στις ενέργειες των αρμοδίων αρχών μετά από μεγάλο ατύχημα, όπως τα άμεσα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα και την ενημέρωση των ΟΤΑ στην περιοχή των οποίων έγινε το ατύχημα και τα πρόσωπα τα οποία ενδέχεται να πληγούν.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι για την πρόληψη και τον περιορισμό των επιπτώσεων των μεγάλων ατυχημάτων, τα κράτη μέλη (στην περίπτωση της Ελλάδας η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ) ενημερώνουν την Επιτροπή, το συντομότερο δυνατόν, σχετικά με τα μεγάλα ατυχήματα που συνέβησαν στο έδαφός τους και πληρούν τα κριτήρια του παραρτήματος VI (περιγραφή του ατυχήματος, των επιπτώσεων, των μέτρων έκτακτης ανάγκης και των προφυλάξεων για την αποφυγή επανάληψης του ατυχήματος).

Στο άρθρο αυτό ορίζονται τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται σε περίπτωση μη συμμόρφωσης μιας εγκατάστασης, στα οποία συμπεριλαμβάνονται απαγορεύσεις περαιτέρω εκμετάλλευσης και άλλες κυρώσεις.

Στο άρθρο αυτό αναφέρονται οι υφιστάμενες απαιτήσεις που αφορούν τις επιθεωρήσεις. Οι αρμόδιες αρχές οργανώνουν σύστημα επιθεωρήσεων ή άλλων μέτρων ελέγχου ανάλογα με τον τύπο της εγκατάστασης με στόχο την οργανωμένη και συστηματική εξέταση των τεχνικών, οργανωτικών και διαχειριστικών συστημάτων της εγκατάστασης. Οι απαιτήσεις επιθεώρησης που περιγράφονται αναλυτικά στην Οδηγία έχουν στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης του συστήματος επιθεωρήσεων και της παροχής επαρκούς πληροφορίας για να διασφαλιστεί εναρμονισμένη εφαρμογή σε πρακτικό επίπεδο.

Το άρθρο αυτό αφορά στην ανταλλαγή πληροφοριών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την εμπειρία που έχει αποκτηθεί όσον αφορά στην πρόληψη μεγάλων ατυχημάτων και τον περιορισμό των συνεπειών τους.

Στο άρθρο αυτό καθορίζονται νέοι κανόνες σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες και την εμπιστευτικότητα, ώστε να δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στον ανοικτό χαρακτήρα και στη διαφάνεια, προβλέποντας παράλληλα τη μη δημοσιοποίηση πληροφοριών σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις όπου απαιτείται εμπιστευτικότητα, όπως για παράδειγμα για λόγους προστασίας από κακόβουλες ενέργειες.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι το ενδιαφερόμενο κοινό, έχει τη δυνατότητα να προσφεύγει διοικητικώς ή ενώπιον δικαστηρίου για να προσβάλει πράξεις ή παραλείψεις που ενδέχεται να παραβιάζουν τα δικαιώματά του σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες που ορίζονται σε προηγούμενα άρθρα.

Το άρθρο αυτό αφορά στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους, όπως: κατάλογο των εγκαταστάσεων που υπάγονται στη κατώτερη βαθμίδα, κατάλογο των εγκαταστάσεων που υπάγονται στην ανώτερη βαθμίδα, κατάλογο των εγκαταστάσεων ανώτερης βαθμίδας που έχουν υποβάλλει την προβλεπόμενη Μελέτη Ασφαλείας εντός του προηγουμένου έτους, κατάλογο των εγκαταστάσεων ανώτερης βαθμίδας που υπόκεινται στην υποχρέωση υποβολής Μελέτης Ασφάλειας αλλά δεν έχουν υποβάλλει την εν λόγω Μελέτη.

Στο άρθρο αυτό αναφέρεται το πλαίσιο επιβολής κυρώσεων εάν ο φορέας εκμετάλλευσης δεν υποβάλει εμπροθέσμως τον Φάκελο Κοινοποίησης, τη Μελέτη Ασφάλειας, τα Εσωτερικά Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης ή άλλα στοιχεία και πληροφορίες που απαιτούνται βάσει της παρούσας απόφασης, επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε εγκαταστάσεις ανώτερης και κατώτερης βαθμίδας, κ.ά.

Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι αρμόδια αρχή για την εφαρμογή της παρούσας απόφασης ορίζεται το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής/ Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης σε συνεργασία, για την εφαρμογή του άρθρου 12, με τη Γενική Διεύθυνση Χωρικού Σχεδιασμού).

Αναφέρονται οι καταργούμενες διατάξεις από την έναρξη ισχύος της παρούσας νομοθεσίας.

Περιλαμβάνονται εννέα παραρτήματα.

• Το Παράρτημα Ι αφορά στις επικίνδυνες ουσίες. Το Μέρος 1 του παραρτήματος περιλαμβάνει κατηγορίες επικίνδυνων ουσιών και παρασκευασμάτων και το Μέρος 2 του παραρτήματος περιλαμβάνει ονομαστικό κατάλογο ουσιών που εμπίπτουν στην οδηγία, με τις οριακές ποσότητες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή των άρθρων 6 και 7 ή του άρθρου 9. Μία ουσία που δεν εμπίπτει στο Μέρος 2 εντάσσεται σε μία κατηγορία του Μέρους 2, όταν ταξινομείται σύμφωνα με τη σχετική οδηγία που αναφέρεται στη σημείωση 1 του παραρτήματος.
• Το Παράρτημα ΙΙ περιέχει τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει η Μελέτη Ασφάλειας η οποία απαιτείται κατά το άρθρο 9, όπως η παρουσίαση του περιβάλλοοντος τςη εγκατάστασης, η περιγραφή της εγκατάστασης, ο προσδιορισμός και η ανάλυση κινδύνου και τα μέτρα προστασίας και παρέμβασης για τον περιορισμό των συνεπειών μεγάλου ατυχήματος.
• Το Παράρτημα III αφορά τις πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα διαχείρισης και τους οργανωτικούς παράγοντες που πρέπει να καλύπτει η έκθεση ασφαλείας. Αναφέρεται ότι το σύστημα διαχείρισης ασφάλειας πρέπει να πραγματεύεται τα ακόλουθα ζητήματα: οργάνωση και προσωπικό (ρόλοι και αρμοδιότητες), προσδιορισμός και αξιολόγηση των σοβαρών κινδύνων, έλεγχος λειτουργίας και διαδικασίες, διαχείριση αλλαγών, πρόγραμμα αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης, παρακολούθηση επιδόσεων, έλεγχος και επανεξέταση.
• Στο Παράρτημα IV καθορίζονται οι πληροφορίες που πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα εσωτερικά και στα εξωτερικά σχέδια έκτακτης, όπως τα πρόσωπα που είναι εξουσιοδοτημένα να θέσουν σε κίνηση τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης, τι προβλέψιμες καταστάσεις ή περιστατικά που ενδέχεται να προξενήσουν μεγάλο ατύχημα, τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό των κινδύνων στα άτομα που εργάζονται στο χώρο της εγκατάστασης, η έγκαιρη ειδοποίηση της υπεύθυνης αρχής για την εφαρμογή του εξωτερικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης, κ.ά.
• Στο Παράρτημα V απαριθμούνται οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στο κοινό , όπως λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους μεγάλων ατυχημάτων, όπως αναφέρονται στην ΠΠΜΑ ή την Μελέτη Ασφαλείας, οι διενεργούμενοι έλεγχοι , ειδικά για τις μονάδες ανώτερης βαθμίδας, αναφορά των κυριότερων τύπων σεναρίων μεγάλων ατυχημάτων, κατάλληλες πληροφορίες από το εξωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης και, κατά περίπτωση, διασυνοριακές επιπτώσεις.
• Το Παράρτημα VI αφορά στα κριτήρια για την κοινοποίηση μεγάλου ατυχήματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως οι εμπλεκόμενες επικίνδυνες ουσίες, οι σωματικές βλάβες και οι ζημιές σε ακίνητη περιουσία, οι άμεσες βλάβες στο περιβάλλον, οι υλικές ζημίες και τυχόν διασυνοριακές ζημιές.
• Το Παράρτημα VII αφορά στην Υπεύθυνη Δήλωση του φορέα εκμετάλλευσης προς την αδειοδοτούσα αρχή.
• Στο Παράρτημα VIIΙ αναφέρονται τα στοιχεία που πρέπει να καταθέσει ο φορέας εκμετάλλευσης για την ορθή ταξινόμηση των επικίνδυνων ουσιών.
• Το Παράρτημα IX περιλαμβάνει πίνακα με σενάρια που θα πρέπει να εξετάζονται στη Μελέτη Ασφάλειας ανά τύπο εγκατάστασης, καθώς και τα όρια των Ζωνών Επιπτώσεων από την εκδήλωση ατυχημάτων.