1. Home
  2. /
  3. Β.Α.Μ.Ε. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
  4. /
  5. Επιθεωρήσεις

Επιθεωρήσεις

Επιθεωρήσεις (ΚΥΑ 172058/2016)

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016 η αδειοδοτούσα αρχή οργανώνει, κατά την κρίση της, σε συνεργασία με τις προβλεπόμενες από την κείμενη νομοθεσία καθ’ ύλην αρμόδιες αρχές Περιβάλλοντος (συμπεριλαμβανομένων των αρχών που είναι αρμόδιες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση), Υγείας, Εργασίας, Πολιτικής Προστασίας, Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και την οικεία Περιφερειακή Χημική Υπηρεσία του Γενικού Χημείου του Κράτους, σχέδιο επιθεωρήσεων.

Οι επιθεωρήσεις αυτές είναι ανεξάρτητες από την αξιολόγηση του φακέλου Κοινοποίησης ή της Μελέτης Ασφαλείας ή άλλων μελετών και πρέπει να οργανώνονται κατά τρόπο ώστε να επαρκούν για την προγραμματισμένη και συστηματική εξέταση των τεχνικών, οργανωτικών και διαχειριστικών συστημάτων που εφαρμόζονται στην εγκατάσταση, ώστε να εξασφαλίζεται ιδίως ότι:
    • ο φορέας εκμετάλλευσης να μπορεί να αποδείξει ότι, για τις δραστηριότητες που ασκούνται στην εγκατάσταση, έχει λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα για την πρόληψη κάθε μεγάλου ατυχήματος,
    • ο φορέας εκμετάλλευσης να μπορεί να αποδείξει ότι έχει προβλέψει ενδεδειγμένα μέσα για τον περιορισμό των συνεπειών μεγάλων ατυχημάτων, εντός και εκτός του χώρου της εγκατάστασής του,
    • τα δεδομένα και οι πληροφορίες που περιέχει ο φάκελος Κοινοποίησης, η Μελέτη Ασφαλείας, ή άλλη απαιτούμενη μελέτη, αποτυπώνουν επακριβώς τις συνθήκες στην εγκατάσταση,
    • παρέχονται στο κοινό οι πληροφορίες για τα μέτρα ασφαλείας,
    • ο φορέας εκμετάλλευσης λαμβάνει τα ενδεδειγμένα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας για την πρόληψη ή τον περιορισμό των συνεπειών μεγάλων ατυχημάτων.

Η σχετική διαδικασία παρουσιάζεται στο Εθνικό Μητρώο Διοικητικών Διαδικασιών (βλ. 535240 – Επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων κατά Seveso).

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016, όλες οι εγκαταστάσεις υπόκεινται σε σχέδιο επιθεωρήσεων σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και πρέπει να διασφαλίζεται ότι το σχέδιο αυτό επανεξετάζεται τακτικά και, κατά περίπτωση, επικαιροποιείται. Κάθε σχέδιο επιθεωρήσεων περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

    1. γενική εκτίμηση των σημαντικών θεμάτων ασφαλείας,
    2. τη γεωγραφική περιοχή που καλύπτει το σχέδιο επιθεωρήσεων,
    3. κατάλογο των εγκαταστάσεων που καλύπτει το σχέδιο,
    4. κατάλογο των εγκαταστάσεων με πιθανά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα,
    5. κατάλογο των εγκαταστάσεων όπου ιδιαίτερη εξωτερική επικινδυνότητα ή πηγές κινδύνου θα ήταν δυνατόν να αυξήσουν την επικινδυνότητα ή τις επιπτώσεις μεγάλου ατυχήματος,
    6. διαδικασίες τακτικών επιθεωρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων τέτοιων επιθεωρήσεων,
    7. διαδικασίες για τις έκτακτες επιθεωρήσεις,
    8. θέματα σχετικά με τη συνεργασία με άλλες αρχές που ασκούν επιθεωρήσεις στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς τους,
    9. δυνατότητα διενέργειας επιθεωρήσεων και ελέγχων αυτοτελώς από τις συναρμόδιες αρχές στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016, με βάση τα σχέδια επιθεωρήσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 2, η αδειοδοτούσα αρχή καταρτίζει, σε τακτά χρονικά διαστήματα, προγράμματα τακτικών επιθεωρήσεων για όλες τις εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της συχνότητας των επισκέψεων σε χώρους για τους διαφορετικούς τύπους εγκαταστάσεων.

Το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών επισκέψεων σε χώρους δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος για εγκαταστάσεις ανώτερης βαθμίδας και τα τρία (3) έτη για εγκαταστάσεις κατώτερης βαθμίδας, εκτός αν η αδειοδοτούσα αρχή έχει καταρτίσει πρόγραμμα επιθεωρήσεων με βάση συστηματική εκτίμηση των κινδύνων μεγάλου ατυχήματος στις αντίστοιχες εγκαταστάσεις.

Η συστηματική εκτίμηση των κινδύνων από τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις βασίζεται τουλάχιστον στα ακόλουθα κριτήρια:

    • στις πιθανές επιπτώσεις των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον,
    • στο ιστορικό της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της ΚΥΑ 172058/2016.
Ανάλογα με την περίπτωση, λαμβάνονται επίσης υπόψη τα σχετικά ευρήματα των επιθεωρήσεων στο πλαίσιο εφαρμογής άλλης εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας.
 

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016, οι έκτακτες επιθεωρήσεις διενεργούνται, το ταχύτερο δυνατόν, για τη διερεύνηση σοβαρών καταγγελιών, συμπεριλαμβανομένων τεκμηριωμένων σχετικών αιτημάτων δημόσιων φορέων και αρχών, για μεγάλα ατυχήματα και «παρ’ ολίγον» ατυχήματα, περιστατικά και περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016, μέσα σε τέσσερις μήνες μετά από κάθε επιθεώρηση, η αδειοδοτούσα αρχή γνωστοποιεί στον φορέα της εκμετάλλευσης τα συμπεράσματα της επιθεώρησης και όλα τα μέτρα που έχουν προσδιορισθεί ως αναγκαία να ληφθούν, τάσσοντας σε αυτόν εύλογη προθεσμία συμμόρφωσης.

Εάν στο πλαίσιο επιθεώρησης διαπιστωθεί σημαντική περίπτωση μη συμμόρφωσης με την παρούσα απόφαση, διενεργείται πρόσθετη επιθεώρηση εντός έξι (6) μηνών.

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016, οι φορείς εκμετάλλευσης παρέχουν στην αδειοδοτούσα αρχή και στις συναρμόδιες αρχές κάθε αναγκαία βοήθεια για να διευκολύνουν τις τελευταίες να διενεργούν επιθεωρήσεις και να συγκεντρώνουν όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες προκειμένου να εκτελούν τα καθήκοντά τους και ειδικότερα για να μπορούν στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς τους να εκτιμούν πλήρως την πιθανότητα μεγάλου ατυχήματος και να προσδιορίζουν την έκταση ενδεχόμενης αυξημένης πιθανότητας ή σημαντικότερων μεγάλων ατυχημάτων, να καταρτίζουν εξωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης και να λαμβάνουν υπόψη ουσίες που ενδέχεται να χρειάζονται ειδική προσοχή λόγω της φυσικής κατάστασης, των ιδιαίτερων συνθηκών ή της θέσης τους.

 

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της ΚΥΑ 172058/2016, οι επιθεωρήσεις συντονίζονται, στο μέτρο του δυνατού, και συνδυάζονται, κατά περίπτωση, με τις επιθεωρήσεις που διενεργούνται στο πλαίσιο εφαρμογής άλλης εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας.

Η αδειοδοτούσα αρχή καθώς και οι αρχές που είναι συναρμόδιες για την εφαρμογή της ΚΥΑ 172058/2016, έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν τους μηχανισμούς και τα εργαλεία για την ανταλλαγή πείρας και την εμπέδωση των γνώσεων, καθώς και να συμμετέχουν σε τέτοιους μηχανισμούς σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου ενδείκνυται.

Η αδειοδοτούσα αρχή, στο πλαίσιο των ελέγχων που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 26 του Ν. 3982/2011, διαπιστώνει αν οι εγκαταστάσεις έχουν υλοποιηθεί σύμφωνα με τα σχεδιαγράμματα της άδειας εγκατάστασης, τα οποία είναι σε αντιστοιχία με τα σχεδιαγράμματα της καταχωρισμένης Μελέτης Ασφαλείας ή/ και του θεωρημένου Φακέλου Κοινοποίησης. Σε περίπτωση που οι εγκαταστάσεις υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παρ. 1 του άρθρου 19 του Ν. 3982/2011, αυτές ελέγχονται υποχρεωτικά και σε περίπτωση που εμπίπτουν στην υπ’ αριθ. 12684/92/2014 υπουργική απόφαση (Β΄ 3181) οι εκ των υστέρων έλεγχοι της παρ. 2 του άρθρου 2 της ίδιας απόφασης διενεργούνται εντός 15 ημερών από την ενημέρωση της αδειοδοτούσας αρχής για την έναρξη λειτουργίας τους.
 
Τα αποτελέσματα του ελέγχου αυτού κοινοποιούνται εγγράφως στον ενδιαφερόμενο φορέα εκμετάλλευσης. Σε περίπτωση θετικού πορίσματος ο φορέας εκμετάλλευσης δεν απαλλάσσεται από τυχόν ευθύνες του για κατασκευαστικά και λειτουργικά θέματα, για την εφαρμογή του Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας, των Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης και εν γένει για θέματα διαχείρισης της ασφάλειας στην εγκατάστασή του. Σε περίπτωση αρνητικού πορίσματος η αδειοδοτούσα αρχή εφαρμόζει τα προβλεπόμενα στα άρθρα 21− 22 και 29 του Ν. 3982/2011.

Κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΕ για τις επιθεωρήσεις περιλαμβάνονται στο εγχειρίδιο Rep EUR 18692 EN, EC1999, Guidance on Inspections as required by article 18 of the Council Directive 96/82/EC– Seveso II, G.A. Papadakis & S. Porter, οι οποίες παρέχουν περαιτέρω επεξηγήσεις και κατευθύνσεις για την υποστήριξη της ερμηνείας των υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 16 της ΚΥΑ 5697/590.

Σύμφωνα με αυτές τις κατευθύνσεις, τα μέτρα ελέγχου και οι επιθεωρήσεις πρέπει να είναι επαρκείς για μια οργανωμένη και συστηματική εξέταση όλων των συστημάτων στην εγκατάσταση, είτε πρόκειται για τεχνικά, οργανωτικά ή διαχειριστικά και διοικητικά συστήματα. 
Τα συστήματα επιθεώρησης πρέπει να ικανοποιούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

  • Πρέπει να υπάρχει ένα Πρόγραμμα Επιθεωρήσεων για όλες τις εγκαταστάσεις (υπόχρεοι Μελέτης Ασφάλειας και Κοινοποιήσεων)
  • Μετά από κάθε επιθεώρηση να συνταχθεί µία Έκθεση της αρμόδιας αρχής, και όποτε κρίνεται απαραίτητο, η επιθεώρηση να ακολουθείται από Παρακολούθηση (follow-up) των συμπερασμάτων για τον έλεγχο της εκτέλεσης από την εταιρεία των προτεινόμενων ενεργειών.
  • Η Έκθεση που ακολουθεί την επιθεώρηση αποτελεί μια ζωτική λειτουργία της: δίνει την εικόνα συμμόρφωσης της εταιρείας και τα αποτελέσματα της εκτίμησης των συστημάτων ασφάλειας. Πρέπει να παρέχει το σκοπό και τα συμπεράσματα για τις επιλεγμένες μονάδες και σχέδιο προτεινόμενων ενεργειών που συμφωνήθηκε µε την εταιρεία µε χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.

Στις κατευθυντήριες οδηγίες αναφέρεται ότι η Οδηγία Seveso II απαιτεί από την εγκατάσταση να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και καταστολής ατυχήματος που συνδέονται µε τους αναγνωρισμένους κινδύνους και παρέχει στην εταιρεία μια δομή Πολιτικής Πρόληψης και ενός Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας βασισμένου στα ακόλουθα στοιχεία:
1. Οργάνωση και προσωπικό
2. Προσδιορισμός και αξιολόγηση κινδύνων ΒΑΜΕ
3. Έλεγχος λειτουργίας
4. Διαχείριση των αλλαγών / μετατροπών (Management of Change)
5. Σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης (Emergency Planning)
6. Παρακολούθηση επιδόσεων (Performance Monitoring)
7. Έλεγχος και επανεξέταση (Audit and Review)
Η επιθεώρηση θα πρέπει να γίνεται με βάση τα ως άνω επί μέρους στοιχεία. Για τη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας των επιθεωρήσεων οι φορείς πρέπει να θεωρήσουν σαν κύρια πηγή πληροφορίας τα αποτελέσματα της παρακολούθησης των επιδόσεων, των επανεξετάσεων, των μελετών και όλων των τεχνικών ελέγχων που μπορεί να διεξάγονται στα πλαίσια διαδικασιών πιστοποίησης και διασφάλισης ποιότητας.

Για τις επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων που υπάγονται στην οδηγία Seveso στη χώρα μας χρησιμοποιείται το Πρότυπο Επιθεωρήσεων «Εθνικές Κατευθυντήριες Οδηγίες Επιθεωρήσεων ΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ & ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ όπως απαιτείται από το άρθρο 16 ΚΥΑ 5697/ΦΕΚ 405/29.3.2000 Κοινοτική Οδηγία 96/82/ΕΕ (ΣΕΒΕΖΟ ΙΙ)», 2004. Το πρότυπο είναι αναρτημένο στον ιστότοπο του ΥΠΕΝ.

Το εν λόγω πρότυπο αναπτύχθηκε από το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Δρ Γ. Παπαδάκη και στην Ομάδα Εργασίας συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των συναρμόδιων φορέων για την εφαρμογή της ΚΥΑ 5697/ΦΕΚ405/29.3.2000, των διυλιστηρίων της χώρας, των εγκαταστάσεων αποθήκευσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (σταθμός ΥΦΑ) της χώρας, ΔΕΠΑ Α.Ε., και των εγκαταστάσεων πετρελαιοειδών της εταιρίας ΕΚΟ – ΕΛΔΑ.

Μετάβαση στο περιεχόμενο